Kalwaryjskie pieśni o Męce Pańskiej i Maryjne

    Pobyt w Kalwarii Zebrzydowskiej zwłaszcza w czasie odpustu łączy się nierozerwalnie z wrażeniami słuchowymi: ze śpiewem i muzyką. One to wówczas biorą w posiadanie wszystko: kościoły i kaplice, drogi Męki Pańskiej, wzgórza i lasy. Każda bowiem pielgrzymka śpiewa swoją pieśń, swoją melodię wplecioną w nabożeństwo, jakie odprawia. A ponieważ te grupy pielgrzymie liczą się w dziesiątki i setki, tyle też jest tych melodii, które słuchane z pewnej odległości tworzą jakąś jedną przedziwną symfonię wykonywaną na cześć Pana. Brzmi ona potem w uszach jeszcze przez wiele dni. Więcej; odżywa po miesiącach, gdy zbliży się znów termin następnego odpustu. I to sprawia, że ci, którzy ulegli urokowi Kalwarii, pozostawiają wtedy wszystko, aby znów znaleźć się tu i przeżyć chwile kalwaryjskiej ekstazy. A gdy choroba lub starość przykuje ich do łoża, wytężają swój słuch i swoją pamięć, by raz jeszcze usłyszeć echo stamtąd, włączyć się w rytm kalwaryjskich obchodów i śpiewów, w ich mniemaniu równych anielskim. Wiele ciekawych zagadnień wiąże się z historią powstania, rozwoju i funkcjonowania tych śpiewów na przestrzeni wieków - ale o tym na następnych stronach.

    Istnieje tradycja wykonywania tych pieśni, która utrzymuje się do dziś. Mianowicie przewodnik posiadający tekst i znający melodię odśpiewuje jeden werset, a reszta jego pielgrzymki powtarza za nim. Tak dzieje się z następnymi wersetami i zwrotkami. Wygodne są refreny, które powtarza się po każdej zwrotce już bez zapowiadania. Ta metoda była konieczna, gdy sztuka czytania była mało znana. Ale decydowały też względy praktyczne - to "przepowiadanie" pozwala przewodnikowi stale panować nad grupą, uniknąć zmęczenia śpiewem ciągłym, zachować rytm i jedność tonacji. W ten sposób kalwaryjskie śpiewy i ich wykonywanie są tak charakterystyczne, iż można mówić o stylu pieśni kalwaryjskich (nie można jednak mówić, że wszystko śpiewa się tak samo, gdyż bogactwo ich melodii i treści jest olbrzymie - ale to trzeba przeżyć na Kalwarii). 

Na tej stronie chciałbym zamieścić kilka nagrań z tekstem tych wyjątkowych pieśni.

Przykłady pieśni kalwaryjskich (tekst i próbka mp3) wybierz sobie po lewej

    Muszę zaznaczyć, że niektóre z przykładów muzycznych pochodzą z płyty CD pt. "Kalwaryjskie pieśni o Matce Bożej", inne zaś są  zaśpiewane przez kleryków, w sposób prosty i tradycyjne, aby oddać ludowy charakter kalwaryjskich śpiewów i atmosferę miejsca. Zamieszczone próbki kilku pieśni nie są wykonywane w stylu przepowiadanym, jednak tradycyjnie (z lekkim podkładem muzycznym).

    Dla przykładu charakterystycznego kalwaryjskiego przepowiadania i odpowiedzi tłumu zamieszczam tylko jeden fragment nagrania "na żywo" z dróżek - Tak jak przedstawia niżej zdjęcie, pątnicy w wielkim utrudzeniu, w czasie marszu, powtarzają pieśń za przewodnikiem.  

Naciśnij Play   

Ta strona jest w trakcie tworzenia i będzie sukcesywnie rozwijana w zależności od potrzeb - jeżeli masz jakieś propozycje i uwagi napisz julian@poczta.bernardyni.pl